Weiter zum Inhalt

Ein Blick in Hiob Ludolfs Werkstatt: Der zweite Psalter


Seiten 333 - 345

DOI https://doi.org/10.13173/zeitdeutmorggese.166.2.0333




This article presents a largely neglected publication of the famous Hiob Ludolf (1624–1704), the founding father of Ethiopan studies in Europe: The edition of the Ethiopic Book of Psalms that was printed in Classical Ethiopic only, without the Latin translation and a scholarly apparatus. The article shows that this edition was a by-product of Ludolf's critical edition of the Ethiopic Psalms and argues that it was meant to play a role as a gesture of good-will in the aspirations to reach an anti-Ottoman alliance of Germany and other European powers with Ethiopia.

Marburg

1 Bauer, K. F. 1937: Hiob Ludolf: Der Begründer der äthiopischen Sprachwissenschaft und des äthiopischen Buchdrucks. Frankfurt a. M.

2 Biereye, W. 1933: Die Erfurter Geschlechter derer v. Tennstedt u. Ludolf. Erfurt (Erfurter Genealogischer Abend: Wissenschaftliche Abhandlungen 7).

3 Darlow, T. H./H. F. Moule 1903–1911: Historical Catalogue of the Printed Editions of Holy Scripture in the Library of the British and Foreign Bible Society. Bd. I–II.3. London.

4 Donzel, E. van 1974: „Two Ethiopian Letters of Job Ludolf.‟ In: Bibliotheca Orientalis 31, S. 226–284, plaat v–plaat xii.

5 Ess, J. van 2013: Im Halbschatten. Der Orientalist Hellmut Ritter (1892–1971). Wiesbaden.

6 Flemming, J. 1890–1894: „Hiob Ludolf. Ein Beitrag zur Geschichte der orientalischen Philologie.‟ In: Beiträge zur Assyriologie und vergleichenden semitischen Sprachwissenschaft 1, S. 537–582; 2, S. 63–110.

7 Guhrauer, G. E. 1846: Gottfried Wilhelm Freiherr Von Leibniz: Eine Biographie. Bd. I–II. Breslau.

8 Haberland, E. 1969: „Hiob Ludolf, Father of Ethiopian Studies in Europe.‟ In: Proceedings of the Third International Conference of Ethiopian Studies, Addis Ababa 1966. Addis Ababa. Bd. I, S. 131–136.

9 Hammerschmidt, E. 1987: „War Hiob Ludolf Reichshofrat?‟ In: Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte 104, S. 268–276.

10 Heldman, M. 2010: „Psalter.‟ In: S. Uhlig/A. Bausi (Hrsg.): Encyclopedia Aethiopica. Bd. 4. Wiesbaden, S. 231–233.

11 Horn, J. 1994: Bemerkungen zum Buch (Biblia, Vetus Testamentum: Psalmi, aethiopice). Hrsg. von Hiob Ludolf, Frankfurt a. M. 1701 (NSUB: DD18, D-M 3573). Unveröffentlichtes Manuskript (= ursprüngliche Langfassung von Horn 1995).

12 Horn, J. 1995: „Psalter für Äthiopien.‟ In: Das deutsche Buch: Die Sammlung deutscher Drucke 1450–1912. Bilanz der Förderung durch die Volkswagen-Stiftung. Wiesbaden, S. 106–107.

13 Juncker, Ch. 1710: Commentarius de vita, scriptisque ac meritis illustris viri Iobi Ludolf, consiliarii quondam serenissimorum Saxoniae Ducum intimi, viri per eruditum orbem celeberrimi. Lipsiae et Francofurti.

14 Knibb, M. A. 2000: „The Ethiopic Translation of the Psalms.‟ In: A. Aejmelaeus/U. Quast (Hrsg.): Der Septuaginta-Psalter und seine Tochterübersetzungen: Symposium in Göttingen 1997. Göttingen (Mitteilungen des Septuaginta-Unternehmens 24 = Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften in Göttingen, Philologisch-Historische Klasse, Folge 3, Nr. 230), S. 107–122.

15 Leibniz, G. W. 2001: Sämtliche Schriften und Briefe. Erste Reihe: Allgemeiner politischer und historischer Briefwechsel. Bd. 17: Mai–Dezember 1699. Berlin.

16 Lockot, H. W. 1982: Bibliographia Aethiopica: Die äthiopienkundliche Literatur des deutschsprachigen Raums. Wiesbaden (Äthiopistische Forschungen 9).

17 Ludolf, J. 1686: De Bello Turcico feliciter conficiendo. Accedunt Epistolae quaedam Pii V. Pont. Max. & alia nonnulla ejusdem argumenti. Francofurti.

18 Ludolf, J. 1701a: መጽሐፈ፡ መዝሙራት፡ ዘዳዊት። Hoc est: Psalterium Davidis aethiopice et latine, cum duobus impressis & tribus MSStis codicibus diligenter collatum & emendatum, nec non variis lectionibus & notis philologicis illustratum ut in praefatione pluribus dicetur. Accedunt Æthiopicè tantùm hymni et orationes aliquot Vet. et Novi Testamenti, item canticum Canticorum, cum variis lectionibus et notis. Francofurti ad Moenum.

19 Ludolf, J. 1701b: ዳዊት፡ ዝውእቱ፡ መጽሐፈ መዝሙራት፡ ዘዳዊት። ነቢይ፡ ወንጉሠ፡ እስራኤል። ወአኅተሞ፡ በረድኤተ፡ እግዚአብሔር፡ ኢዮብ፡ ሉዶልፍ፡ ወተኀትመ፡ በሀገረ፡ ፍራንክፉርት፤ በብሔረ፡ ገርማንያ፡ እንተ፡ ይብልዋ፡ አሌማኛ። በ ፲ ወ ፯ ፻ ወ ፩፤ ዓመት፡ እምልደተ፡ እግዚእነ፡ ወመድኀኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ ሎቱ፡ ስብሐት፡ ወበሐሳብሰ፡ ዘኢትዮጵያ፡ በ፲ ወ፮፻፺ ወ፫ ዓመት፡

20 Matthiae, F. C. 1817: „Nachricht von Hiob Ludolfs noch vorhandenem Briefwechsel, nebst drey daraus zuerst vollständig mitgetheilten Schreiben des Nicolaus Heinsius.‟ In: Einladungsschrift zu den auf den 24. 25. 26. und 29. September festgesetzten Oeffentlichen Prüfungen und Progressionsfeyerlichkeiten im Gymnasium zu Frankfurt am Mayn. Frankfurt, S. 3–22.

21 Michaelis, A. B. (Hrsg.) 1755: Jobi Ludolfi et Godofredi Guilielmi Leibnitii commercium epistolicum. Gottingae.

22 Ruppersberg, O. 1933: „Hiob Ludolfs Vermächtnis an die Stadtbibliothek.‟ In: Frankfurter Beiträge Arthur Richel gewidmet. Frankfurt a. M., S. 40–43.

23 Tubach, J. 2001: „Hiob Ludolf und die Anfänge der Äthiopistik in Deutschland.‟ In: P. O. Scholz (Hrsg.): Von Hiob Ludolf bis Enrico Cerulli. Halle/S. 3.-5. Oktober 1996. Akten der 2. Tagung der Orbis-Æthiopicus-Gesellschaft zur Erhaltung und Förderung der äthiopischen Kultur. Warszawa/Wiesbaden (Bibliotheca nubica et æthiopica 8), S. 1–47.

24 Uhlig, S. 1983: Hiob Ludolfs„ Theologia Aethiopica”, A-B. Wiesbaden (Äthiopistische Forschungen 14).

25 Waterman, J. T. (Übers.) 1979: Leibniz and Ludolf on Things Linguistic: Excerpts from Their Correspondence, 1688–1703. Berkeley (University of California publications in linguistics 88).

26 Weninger, S. 2003: „Gəʿəz Bible editions.‟ In S. Uhlig (Hrsg.): Encyclopaedia Aethiopica. Bd. 1, Wiesbaden, S. 569–571.

Empfehlen


Export Citation